Les 3-6 : Zaden

Levensmiddelen

Levensmiddelen zijn vaak goed verpakt. Ze zitten niet alleen in papier of karton, maar ook in plastic, glas of blik. Zonder die verpakking zou de inhoud snel bederven of uitdrogen. Soms worden producten zelfs dubbel verpakt. Dan zit er om een zakje of om een plastic kuipje nog weer een doosje. Ook in de natuur zit vaak een verpakking om de inhoud. Een bloem zit eerst veilig in een knop. Een ongeboren vogeltje zit in een ei. Zaden zijn goed verpakt in noten of vruchten. Er zijn vruchten in allerlei soorten en maten, van een grote meloen tot een piepklein graankorreltje. In een meloen zitten heel veel zaadjes, in een graankorrel maar één. Je hebt sappige vruchten, zoals bessen en appels, en droge, zoals eikels en dennenappels. Noten zijn ook droge vruchten.

In die noten zitten de zaadjes. In een hazelnoot één, in een pinda twee zaadjes. Droge vruchten zijn eigenlijk doosjes met zaden. Alle vruchten worden beschermd door een velletje of een schil of een dop. Er zit dus, net als bij sommige levensmiddelen, een dubbele verpakking om. Velletjes, schillen en doppen beschermen de zaden en vruchten. De zaadjes in een vrucht mogen niet nat worden. Want als er water in of bij komt, groeit er een plantje uit. Dat moet wel, maar niet eerder dan in het voorjaar. Want in de winter zouden de jonge plantjes bevriezen. Daarom zit er vaak een harde schil om de zaden.

Het groeien van een boon

Die moet de regen en sneeuw een hele winter lang tegenhouden. Meestal lukt dat heel goed. Als alle zaadjes van een plant in het voorjaar op één plekje vallen, komt er van de groei niet veel terecht. Er is dan te weinig ruimte en licht voor ze om uit te groeien tot een grote plant. Zaadjes moeten niet bij elkaar op een kluitje blijven, maar verspreid worden. Ze moeten op reis naar plekjes waar ruimte is om te groeien. Vogels helpen ze daarbij een handje. Ze eten van de vruchten en laten de zaadjes ergens anders vallen. Soms eten ze de zaadjes mee op en poepen ze weer heel uit. Dan heeft zo’n zaadje meteen een beetje mest er bij. Rijpe vruchten zijn vaak mooi gekleurd en ruiken lekker. Daar komen de vogels op af. Zo maakt de plant reclame, net als in de winkel. Daar zijn de verpakkingen ook opvallend gekleurd.

Beantwoord de volgende vragen over de leestekst

1. Wat voor soorten vruchten heb je?

2. Noem een paar sappige vruchten.

3. Wat beschermen de zaden en vruchten?

4. Wat hebben zaden nodig om te kunnen gaan groeien?

5. Waarom zijn rijpe vruchten vaak mooi gekleurd en ruiken ze lekker?

De gevaren van plastic

Dit filmpje laat zien wat de gevolgen zijn van het gebruik van plastic en de manier waarop de mensen ermee omgaan. Als het gebruik van plastic verpakkingen niet nodig is kies dan een andere manier van verpakken. Iedere vorm van verpakking kan het leefmilieu en onze beleefomgeving op een vervelende manier bedreigen. Wees daarom kritisch op datgene wat je koopt en hoe het verpakt is. Doe in elk geval aan het scheiden van afval.