Margriet rekt zich nog eens lekker uit. Zal ze opstaan of niet? Het is pas zeven uur. Maar de zon brandt alweer op de tent. Het is bijna niet meer uit te houden, zo warm is het nu al in de tent. Margriet denkt na wat ze zal gaan doen. Opeens krijgt ze een idee. Ze zal papa en mama eens verrassen met thee en beschuit op bed. Zelf heeft ze trek in een boterham. Papa en mama slapen in de caravan. Stilletjes sluipt Margriet naar de voortent waar de keukenspullen staan. Ze begint met theewater op te zetten. Daarna pakt ze het brood en de jampot. Ze doet de jampot open en … Wat is dat?
Er drijven allemaal grijze vlekken op de jam. Opeens ziet ze ook op het brood: groene en grijze vlekken. De jam en het brood zijn beschimmeld. Nu kan ze alleen maar thee en een beschuitje met tevredenheid geven. Maar dat zullen papa en mama ook best lekker vinden. Mensen houden niet van schimmels. Maar schimmels zijn ook planten, net als geraniums. En schimmels kunnen ook heel mooi worden.Als ze maar de tijd krijgen om zich te ontwikkelen. Schimmels zijn er in allerlei kleuren. Ze zien eruit als draadjes die slordig door elkaar gegroeid zijn. Soms zijn ze heel pluizig, zoals de vacht van een teddybeer. Schimmels kunnen overal komen: op brood, op fruit, op papier en op nog heel veel andere plaatsen. Dat komt doordat de lucht vol zit met sporen van schimmels.
Sporen zijn een soort piepkleine zaadjes. Ze zijn zo klein dat je zo niet kunt zien. Als zo’n spore op een vochtig en warm plekje terechtkomt, kan er weer een nieuwe schimmel uit groeien. Je hebt gezien dat er op de schimmeldraden kleine steeltjes met een knopje zitten. In de knopjes zitten de sporen. Daarom heten de knopjes sporendoosjes. Zo´n sporendoosje op een steeltje is een klein paddenstoeltje. Schimmels zuigen met lange draden al het voedsel uit het brood. Zo eten ze de hele boterham op. Ook afval wordt op die manier door schimmels opgegeten. We noemen dat verteren. Schimmels zijn dus afvalopruimers. Maar ze kunnen alleen maar afval verteren dat van dode planten of dieren komt. Schimmels kunnen ook heel gevaarlijk zijn. Ze maken brood en jam giftig. Dan kun je niet altijd zien, maar je wordt er wel ziek van. Schimmels kunnen ook planten ziek maken. Daar heeft de boer of de kweker vaak last van. Aardappels bijvoorbeeld, kunnen gemakkelijk de schimmelziekte krijgen. Die ziekte heet aardappelmoeheid.
Sommige bomen hebben ook last van schimmels. Veel iepen gaan bijvoorbeeld dood aan de iepenziekte. Die ziekte ontstaat door een schimmel die door kevertjes in de iepen wordt gebracht. Iepen die ziek zijn, moeten worden omgezaagd. Mensen kunnen ook last krijgen van schimmel. Maar daarover hoef je je geen zorgen om te maken. Want schimmels die op mensen leven, zijn niet erg gevaarlijk. Misschien heb je wel voetschimmel gehad. Dan zitten er schilfertjes tussen je tenen. Voetschimmel kan ontstaan als je lang in warme, zweterige schoenen loopt of als je je voeten niet goed afdroogt na het zwemmen. Want schimmels vinden warmte en vocht maar wat heerlijk. Daarom moet je er altijd voor zorgen dat je je voeten droog houdt. Dan krijgt de voetschimmel geen kans. Sommige schimmels worden juist gekweekt om te eten! In allerlei Franse kaassoorten zit schimmel. In ´bleu – kaas zie je de blauwe schimmel heel duidelijk zitten. Die schimmels vinden sommige mensen erg lekker. En…je wordt er niet ziek van. Er is zelfs een schimmel die gebruikt wordt als geneesmiddel. Die schimmel heet penicilline. Tegenwoordig zijn er veel huizen die onder de schimmel zitten. Dat wordt veroorzaakt door te veel vocht en slechte ventilatie. Dat kan ook komen door de slechte bouw.
Beantwoord de volgende vragen over de leestekst:
1. Waar verrast Margriet haar ouders mee op bed?
2. Waar zit de lucht vol mee?
3. Wat is een sporendoosje eigenlijk?
4. Hoe heet de ziekte die aardappels kunnen krijgen?
5. Hoe ontstaat voetschimmel?